Walter ‘Wally’ Waalderbos was een voetballer met een goed allitererende achternaam. Nog meer was hij een onmisbare verdediger in een succesvolle FC Groningen-lichting die de club in de jaren ’70 en ’80 transformeerde van een grauwe Eerste Divisie-middenmoter naar een landelijke subtopper. Met de heroïsche Europa Cup-krakers tegen Atletico Madrid en Internazionale als hoogtepunten. Wedstrijden die de harten van veel FC Groningen-fans bijna veertig jaar na dato nog steeds sneller doen kloppen. Toch heeft Waalderbos nooit echt kunnen genieten van de successen: “Ik was zo gefocust op winnen dat er voor relativering of ontspanning geen ruimte was”.
Hij moet een van de eerste voetballers geweest zijn over wie een liedje is geschreven. “Wie weet waar Wally Waalderbos woont” was een single die gemaakt werd rondom een van de Europa Cup-wedstrijden van FC Groningen in de jaren ‘80. Waalderbos was een van de boegbeelden van het elftal, zijn heerlijke voetbalnaam deed de rest. Daarover gesproken: was het nu Walter of toch ‘Wally’ Waalderbos? De inmiddels 69-jarige oud-verdediger: “Op het voetbalveld klinkt het laatste nou eenmaal lekkerder, dus werd het naarmate de loopbaan vorderde steeds vaker Wally.” Tot ergernis van zijn echtgenote Wilma. Walter was gewoon Walter!
Walter en Wilma ontmoetten elkaar in hun jonge jaren in Enschede, ze was zijn steun en toeverlaat. Wilma overleed in 1997. “Ze werd ziek en stierf binnen een jaar”, vertelt Waalderbos. Hij praat nog altijd vol warmte over haar. “Wilma ging met me mee van Enschede naar Deventer en toen naar Groningen. Dat was voor haar niet makkelijk, maar ze deed het wel. Wilma was ook een verbindende factor richting andere spelersvrouwen, ze nam de andere dames mee op sleeptouw. Bij een amateurclub die ik na mijn carrière trainde, zeiden ze ooit tegen me: ‘Trainer, jij mag wel vertrekken, maar je vrouw moet blijven’. Prachtig toch?” Elke dag is er nog een contactmoment tussen de twee als Walter naar haar foto kijkt en haar begroet. Wilma is nog steeds prominent aanwezig in het leven van de familie Waalderbos.
Het is de zachte kant van een verdediger die bij het grote voetbalpubliek bekend staat als meedogenloos. Die spijkerharde duels uitvocht met Hugo Sanchez, Allessandro Altobelli en Jesper Olsen. Tussen de lijnen moest bij Walter Waalderbos alles wijken voor een overwinning. Thuis was hij drie dagen niet te genieten na een nederlaag, zijn fanatisme kende nagenoeg geen grenzen. Hoewel dat voor hemzelf, zijn gezin en ploeggenoten niet altijd makkelijk was, vormde zijn mentaliteit evenwel een broodnodige en misschien wel onmisbare factor in de successen van FC Groningen eind jaren’70 en begin jaren ’80. Niet voor niets wordt zijn naam nog steeds als een van de eersten genoemd als het over de succesformatie van destijds gaat.
“Makkelijk scorende spits type Dick Nanninga”
Walter Waalderbos wordt geboren op 21 juli 1951. De eerste stappen op een voetbalveld zet hij in zijn geboortestad Enschede. Via Enschedese Boys en het Duitse Lingen belandt hij op zijn 24ste jaar bij Go Ahead Eagles, waar hij onder meer traint onder de legendarische Wiel Coerver. In 1977 tekent hij een contract bij FC Groningen. Als spits. Voorzitter Renze de Vries presenteert hem als ‘makkelijk scorende spits type Dick Nanninga’. Al gauw zet trainer Theo Verlangen Waalderbos achterin als vervanger van de geblesseerde Henk Cornelis. De rechtsbenige Waalderbos zal nooit meer uit de achterhoede verdwijnen en met de linksbenige Karel Hiddink jarenlang een schier onpasseerbaar verdedigingsduo vormen.
Van grijze middenmoter in de Eerste Divisie naar stabiele subtopper in Eredivisie
Het zijn de magere jaren na de oprichting van FC Groningen in 1971. De club is niet meer dan een grijze middenmoter in de Eerste Divisie. Onder meer met Waalderbos in de gelederen worden er successen behaald waar Stad en Ommeland al jaren naar smachten. Onder het roer van de kleurrijke voorzitter Renze de Vries en trainer Theo Verlangen wordt allereerst promotie bewerkstelligd in 1980. Een volksfeest barst los in de Martinistad. Nadat de club zich beginjaren ’80 ook nog eens stevig nestelt in de subtop van de hoogste divisie, wordt ook Europees voetbal veiliggesteld. In Groningen wordt een 2-1 nederlaag weggepoetst met een heerlijke 3-0 overwinning. De Madrileense stervoetballers druipen met de staart tussen de benen af uit een kolkend Oosterpark, waar de Groningers zich zo goed als onoverwinnelijk wanen. Het grote Internazionale wordt vervolgens met 2-0 van de mat gespeeld, maar uiteindelijk blijken Allessandro Altobelli en co in de return met 5-1 een maatje te groot.
Eind jaren ’70 voorspelt Waalderbos al dat FC Groningen-selectie weleens hoge ogen kan gooien, de broertjes Koeman hebben dan nog niet eens hun debuut gemaakt. “Ik had al gauw het gevoel dat dit team succesvol zou kunnen worden”, aldus Waalderbos. “Hier stond zo’n goede lichting. Qua leeftijd, talent, saamhorigheid en binding met het publiek. Het was een perfecte mix. Veel mensen lachten me uit toen ik dat voorspelde, maar het klopte wel.”
Het elftal van FC Groningen kent in die jaren meerdere bekende namen, zoals de broertjes Koeman, Ron Jans, Rob McDonald, Anne Mulder, Ronald Steenge, Peter Houtman, Leen Swanenburg, Fandi, Theo Keukens, Steve Goble, Jan van Dijk, Jacques van Loon en Henk de Haan. Waalderbos vormde het hart van de verdediging met Karel Hiddink. “Karel en ik vulden elkaar goed aan”, legt Waalderbos uit. “Karel was meer de voetballer, opbouwend sterk. Ik was de breker, kopsterk en speelde op karakter. Je moest mij wel tien keer voorbij anders was je niet van me af.”
“Hugo Sanchez stompte me in mijn maag en ging daarna ook nog even met zijn ijzeren noppen op mijn tenen staan”
De spitsen uit de jaren ’80 kunnen het weten. Jesper Olsen bijvoorbeeld. “Die snotneus wilde me passeren. Toen gaf ik hem even een elleboogje. De hele Ajax-tribune kwam naar beneden, kwaad dat ze waren!” Ook vocht Waalderbos heroïsche duels uit met een toen nog jonge Atletico Madrid-aanvaller Hugo Sanchez. “Die stompte me meteen al in mijn maag. Daarna ging hij nog even met zijn ijzeren noppen op mijn tenen staan.” Waalderbos was er niet van onder de indruk, de Mexicaan kreeg geen poot aan de grond. Met Walter viel niet te spotten, of je nou bij FC Vlaardingen speelde of Atletico Madrid.
Ook aanvallend staat Waalderbos zijn mannetje. Hij mag van trainer Theo Verlangen mee naar voren bij corners. In de legendarische 5-5 tegen Ajax in de Meer laat hij met een knallende kopstoot Ajax-goalie Piet Schrijvers kansloos. Zijn kwaliteiten, leiderschap en winnaarskarakter vormen een onmisbaar ingredient in een smaakvol FC Groningen-elftal. Jongere jongens als Koeman, Bud Brocken en Henk Veldmate trekken zich aan hem op en kunnen zich optimaal uitleven.
CV-monteur, PTT en een schoenenzaak
Als profvoetballer leidde Waalderbos als een druk leven. Net als veel collega’s was hij semi-prof. Hij werd opgeleid als cv-monteur, ging later bij de PTT werken en runde daarna een sportzaak aan de Van Lenneplaan in Groningen, naast de cafetaria van collega Sip Bloemberg. In 1985 moet hij de sportzaak sluiten. De zakelijke sores kosten hem zoveel kopzorgen, dat hij zich niet meer volledig kan focussen op FC Groningen. Hij vertrekt naar Emmen, dat voor het eerst profvoetbal speelt. Trainer Theo Verlangen haalt hem als nestor om de nieuwbakken profs de fijne kneepjes van het vak te leren. Het wordt mooie afsluiting van de lange carrière van Waalderbos. En een opmaat naar een carrière als trainer bij diverse amateurclubs in het Noorden, nadat hij eerst zelf afbouwt bij de amateurs van Achilles 1894 uit Assen. Waalderbos blijft na zijn carrière in de schoenenbranche werkzaam, onder meer als vestigingsmanager van Scapino. Tegenwoordig geniet Walter van zijn pensioen, samen met zijn nieuwe partner Aaltje.
“De wedstrijden tegen Inter en Atletico waren mooi hoor, maar ik genoot meer van het gebeuren eromheen”
Een mooie carrière ten spijt, echt genieten was er voor Waalderbos – zijn Twentse tongval is nog altijd goed hoorbaar – niet bij. Zijn winnaarsdrang en ultieme focus stonden dat in de weg. “De wedstrijden tegen Inter en Atletico waren mooi hoor,” vertelt Waalderbos, “maar ik was altijd zo bezig met winnen, fit blijven, mijn plek behouden en mezelf aan het oppeppen dat er voor relativering of ontspanning geen ruimte was. Vergeet niet dat de druk op een profvoetballer hoog is. Ik genoot meer van het gebeuren eromheen. Het promotiefeest in 1980, of het opleiden van voetballers bij Emmen destijds.”
“Het mooiste is dat we FC Groningen na moeilijke jaren weer aanzien hebben gegeven”
Meer dan dertig jaar na zijn carrière wordt Waalderbos nog altijd op straat herkend en herinnerd aan de Europa Cup-wedstrijden. Stiekem is hij toch een beetje trots op de successen die hij met de ‘Trots van het Noorden’ heeft behaald: “Het mooiste is dat we de club na moeilijke jaren weer aanzien hebben gegeven met promotie en Europees voetbal. Een stabiele plek in het betaalde voetbal waar de club nog steeds baat bij heeft.”
Tekst: Maarten van Wieringen