Tonny van der Linden (29 november 1932 – 23 juni 2017) was een Utrechts voetbalfenomeen die DOS in 1958 naar haar enige landskampioenschap ooit schoot. Het doelpuntenkanon staat met liefst 208 competitiegoals op de vijfde plek van Eredivisie-topscorers aller tijden. Was hij de grootste Utrechtse voetballer ooit?
Voetballen leerde Tonny van der Linden bij Voorwaarts aan de Inundatiekade in Utrecht. In 1950 verkaste hij naar DOS, alwaar hij twee jaar later tegen RCH debuteerde in het eerste elftal onder trainer Jaap van der Leck. Twee maanden erna scoorde hij al zijn eerste competitiegoal tegen De Volewijckers. Het begin van een rijke doelpuntengeschiedenis. Van der Linden ontpopte zich in no time tot een goalgetter van het zuiverste soort. Tonny scoorde altijd en overal. Een ouderwetse linksbinnen met een feilloos gevoel voor timing en een ziedend schot. Hij werd weleens verweten lui te zijn, maar schijn bedriegt. Hij was vooral slim. Boekte de meters die nodig waren en sloeg verpletterend toe op het juiste moment. Tonny van der Linden zou uiteindelijk 208 goals competitiegoals maken, daarmee bezet hij stevig de vijfde plek van Eredivisie-topscorers aller tijden. Een staat van dienst om u tegen te zeggen.
DOS landskampioen
Met Tonny van der Linden als grote vedette won DOS – Door Oefening Sterk – in 1958 het landskampioenschap. Een unieke prijs en daarmee het absolute hoogtepunt in de historie van de Utrechtse club. Pepi Gruber, de Oostenrijkse succestrainer van dienst, had een uitgebalanceerd elftal tot zijn beschikking. Naast Tonny van der Linden maakten ook spelers als Frans de Munck, Hans Kraaij, Louis van den Bogert, Henk Temming, Cor Luiten en Andries Nagtegaal onderdeel uit van de ‘Gele Kanaries’. De meeste spelers waren rasechte Utrechtenaren, in sommige gevallen waren het ook nog eens familiegenoten. Een hecht vriendenteam dat voor elkaar door het vuur ging. En wie anders dan Tonny van der Linden zou in 1958 een hoofdrol spelen bij het behalen van de historische landstitel?
Beslissing in snikhete Goffert
We gaan terug naar 15 juni dat jaar. DOS speelt een beslissingswedstrijd om het landskampioenschap tegen SC Enschede. De wedstrijd was nodig omdat beide elftallen met 47 punten gelijk geëindigd waren in de competitie. Op neutraal terrein moest de beslissing vallen. Theater van dienst: Stadion de Goffert in Nijmegen. Bijna 40.000 fans bezochten de wedstrijd die in een verzengende hitte van meer dan 30 graden gespeeld moet worden. In het stadion van DOS volgden ook nog eens 14.000 supporters de wedstrijd. Hoe? Door mee te luisteren met een radio-verslag. Heel Utrecht leefde mee.
De wedstrijd was overigens niet alleen Utrecht tegen Enschede, maar ook Tonny van der Linden tegen Abe Lenstra. De Friese vedette bouwde op dat moment zijn carrière af in Tukkerland.
De wedstrijd zou meer spannend worden dan goed. De hitte kostte de spelers van beide elftallen veel energie. Een van de weinige opwindende momenten was het afgekeurde doelpunt van SC Enschede-speler Gerrit Moddejonge vanwege vermeend buitenspel. Maar dan vindt Tonny van der Linden het in de derde (!) verlenging welletjes. Hij speelt tot dan toe een onopvallende wedstrijd, maar dan komt ZIJN moment. Hij wacht op een bal van Cor Luiten die de bal inspeelt, loopt slim langs twee verdedigers en schiet met zijn zwakke linkerbeen de bal in de verste hoek, keeper Jan van der Wint is kansloos! Het onmogelijke is gebeurd: DOS wint en is kampioen van Nederland!
Utrecht in opperste staat van euforie
Een groot feest zou volgen. In Tivoli vierden de spelers het kampioenschap tot in de kleine uurtjes. De kanaries werden voor hun wereldprestatie beloond met een horloge; een rijtour door Utrecht zou volgen als huldiging. Een tour die Tonny overigens moest missen omdat zijn schoonvader net na de wedstrijd was overleden. De Domstad was in opperste staat van euforie. Een unieke prestatie was geleverd.
De titel in 1958 is nog altijd het enige Utrechtse landskampioenschap ooit. Helaas voor de club bleek dit niet de opmars naar grotere successen. De beste spelers vertrokken en er kwamen mindere voor terug. DOS slaagde er niet in om het grote succes te consolideren en zakte langzaam af naar lagere regionen in de Eredivisie. In 1971 zouden DOS, Velox en Elinkwijk fuseren tot een gezamenlijke profclub: FC Utrecht.
Van der Linden blijft Utrecht trouw
Ondanks interesse van een groot aantal nationale en internationale clubs zou Van der Linden als een van de weinige sterkhouders DOS trouw blijven. Aan interesse ontbrak het niet. Het lijstje van clubs dat naar zijn diensten hengelde was groot. De aanvaller kon naar Valencia, destijds een topclub in Spanje. Maar Tonny weigerde. Hij was net getrouwd en was een sigarenzaak begonnen in de Tuinwijk. Later stond Fiorentina bij hem aan de deur, maar DOS hield de doelpuntenmachine netjes aan zijn contract dat nog twee jaar doorliep. Later meldden Ajax en Feyenoord zich nog, maar zij waren niet bereid om de gevraagde 250.000 euro te betalen. Ook een transfer naar GVAV ging op het nippertje niet door. Maar stel nou dat Van der Linden wat eigengereider was en de ondernemingsdrang en branie had van pakweg Faas Wilkes of Abe Lenstra? Hoe groot was dan zijn status geweest? We zullen het nooit weten. Maar toch. Coen Moulijn zei ooit: “Tonny was een geweldige spits, maar in Italië of Spanje zou hij nog beter zijn geworden. Hij zat bij de verkeerde club.” In Utrecht waren de fans er maar wat blij mee dat hij de Domstad trouw bleef.
Lege envelop
Tonny van der Linden zou uiteindelijk in 1967 afscheid nemen van DOS vanwege gezondheidsproblemen. In maart werd hij gehuldigd met een ereronde voorafgaand aan DOS – Ajax. In het boek ‘Tonny’, dat geschreven is ter ere van zijn 75-jarige leeftijd vertelt hij: “Ik kon het zomaar benauwd krijgen. Alleen met sporten had ik aanvankelijk geen last. Tot die wedstrijd tegen MVV in 1967. Hartkloppingen, benauwd. Toen dacht ik: straks ga ik op het veld de pijp uit. Ik heb er voor de vorm nog een nachtje over geslapen, maar mijn besluit stond eigenlijk vast. Stoppen.” Het besluit kwam als een donderslag bij heldere hemel bij het DOS-bestuur, dat de zaak niet vertrouwde, ook omdat de dokter gezegd zou hebben dat hem lichamelijk niets mankeerde. Hij kreeg met de ereronde nog wel een afscheid. Maar dat liep uit op een grote teleurstelling voor Tonny: hij kreeg een lege enveloppe van zijn club. Hij voelde zich zwaar in de steek gelaten. Later zou van de Linden toch nog de voetbalkicksen aantrekken bij zowel de prof- als de amateurtak van Elinkwijk.
Oranje
Tonny van der Linden liet zich ook bij Oranje niet onbetuigd. Tussen 1957 en 1963 kwam hij in totaal 24 keer uit voor het Nederlands Elftal, hij scoorde hierin zeventien keer. Zijn beste wedstrijd was tegen Bulgarije toen hij driemaal scoorde in een 4-2 gewonnen wedstrijd.
Tonny van der Linden Utrechts beste?
Was Tonny van der Linden nou wel of niet de beste Utrechtse voetballer ooit? Of toch Marco van Basten, Gerald Vanenburg of Wesley Sneijder? Die vergelijking is lastig. Feit is dat zijn fabelachtige doelpuntenmoyenne en unieke prestatie met DOS eentje is die altijd een plek met hoofdletters in de voetbalgeschiedenis verdient.
Tonny van der Linden overleed op 23 juni 2017. Hij werd 84 jaar.
Portretfoto Tonny vd Linden: Nationaal Archief / Collectie Spaarnestad / Henk Denters
Eén reactie
Ik was pakweg 13 14 jaar en ging vaak naar Het stadion met mijn vader. Tonny van der Linde was mijn grote idool.
Mijn vader ging zondags vaak biljarten en daar was Tonny dan ook wel. Wauw zo’n beroemde voetballer. Ik was te verlegen om tegen hem te praten maar het staat me tot op de dag van vandaag nog helder voor de geest. Vlak bij de radio volgden we de interlands met spanning en als Tonny scoorde was het feest. Bij ons thuis. Ik heb er in ieder geval heel goede herinneringen aan. Ik vind het jammer dat hij nooit gememoreerd wordt op tv. Afgelopen week stond Faas Wilkens met een artikel in de Leeuwarder courant en op een foto stond op de achtergrond, jawel Tonny van der Linde. Zo kwam op deze docu terecht. Leuk om te zien.
Groet, Paul IJsseldijk