Mark Viduka (9 oktober 1975) was een bonkige Australische topspits die overal waar hij heeft gespeeld makkelijk tot scoren kwam. De zoon van Kroatische vluchtelingen speelde in Australië, Kroatië, Schotland en Engeland.
Viduka begon als tiener met voetballen bij Melbourne Knights, dat in de jaren ‘50 werd opgericht onder de naam Melbourne Croatia. Voor de Kroatische vluchtelingenclub scoorde Viduka vanaf het eerste moment aan de lopende band en zijn 47 goals in 53 wedstrijden trokken Europese aandacht. Croatia Zagreb, uit het land van zijn vader, was het meest daadkrachtig en hengelde Viduka binnen. De aankoop bleek een gouden greep en voor Croatia (het huidige Dinamo) brak een glorieperiode aan. Samen met Igor Cvitanović vormde Viduka een dodelijk duo in de Kroatische Eredivisie en onder leiding van het aanvalskoppel werden er drie titels op rij gepakt.
Viduka scoorde in de ruim drie seizoenen dat hij in Zagreb voetbalde veertig keer. Hier had hij 84 wedstrijden voor nodig en het geweldige gemiddelde viel Celtic op. De Schotse topclub was het jaar ervoor na tien seizoenen eindelijk weer eens kampioen geworden (onder leiding van Wim Jansen) en zocht nog een spits die naast Henrik Larsson kon functioneren. De Schotten kwamen terecht bij Viduka en na wat moeilijkheden over de transfersom kwam de overgang in december 1998 rond.
Het eerste halfjaar was wennen voor Viduka, maar het tweede seizoen was hij niet te houden. Geen verdediger kon Viduka stoppen en met maar liefst 25 doelpunten in 28 wedstrijden toonde de Australisch international zich een ware goalgetter. Het landskampioenschap moest aan het heersende Glasgow gelaten worden, maar de Schotse Gouden Schoen werd wel gewonnen door Viduka, die zijn naam als targetman in Europa had gevestigd. Zijn dreiging in de lucht, de kunst van de bal in de ploeg houden en spelers om hem heen beter laten renderen werd door Leeds United op waarde geschat en de ambitieuze Engelsen namen de spits voor zes miljoen pond over.
Manager David O’Leary had met Harry Kewell al een Australische topper in de gelederen en de komst van Viduka zorgde ervoor dat Kewell zich nog beter kon profileren op Elland Road. Mark Viduka was snel gewend in Leeds. Hij scoorde erop los en met zijn oerkrachten was de spits een gevaar voor elke verdediging. In Leeds en omstreken deed Viduka denken aan Allan Clarke en Mick Jones, één van de meest gevreesde aanvalskoppels in de Engelse historie. Het tweetal leidde in de jaren ‘60 en ‘70 Leeds United naar de landstitel en de fans van the Whites vulden hun harten met de hoop dat Viduka dit kunststukje voor hen kon herhalen.
O’Leary maakte van Leeds een effectieve countermachine met Viduka als eindstation voor de doelpunten. De 188 centimeters in de punt van de aanval werd viermaal op rij topscorer van de club en met name zijn vier goals tegen Liverpool (in één wedstrijd!) werden legendarisch. Helaas had de club een te grote financiële jas aangetrokken en door het uitblijven van échte successen stortte het bouwwerk in elkaar. De halve finale van de Champions League werd nog wel bereikt (in 2001) maar daar bleef het bij. De club stond op het randje van de financiële afgrond en topspelers werden verkocht. Zo ging Rio Ferdinand naar Manchester United en nam Newcastle United Jonathan Woodgate over. Viduka vertrok in de zomer van 2004 en tekende voor Middlesbrough.
Ook in het grijze en grauwe Middlesbrough liet Viduka zijn klasse zien. Samen met Jimmy Floyd Hasselbaink vormde Viduka een ervaren en trefzeker aanvalskoppel waarmee de finale van de UEFA Cup in 2006 werd gehaald. De finale, gespeeld in Eindhoven, ging kansloos met 0-4 verloren tegen Sevilla, maar het mocht de pret van de fans niet drukken. Het elftal waarin ook George Boateng in voetbalde, presteerde het seizoen erop een stuk minder en hierop besloot Viduka voor de laatste keer van club te verhuizen: Newcastle United werd in 2007 zijn laatste werkgever.
Ook in het Noordoosten van Engeland moest Viduka tegen degradatie strijden. Veel goals zou hij niet scoren in dienst van the Magpies, maar wel enkele belangrijke: onder meer tegen Middlesbrough, Derby County en West Ham United. De goals zorgden ervoor dat Newcastle degradatie kon ontlopen, maar het bleek uitstel van executie. Een jaartje later degradeerde de club alsnog en ook Mark Viduka kon hier niks aan veranderen. In zijn laatste seizoen als profvoetballer kwam de aanvaller tot twaalf wedstrijden waarin hij niet tot scoren kwam.
Interlandcarrière
43 interlands speelde Mark Viduka voor Australië en hierin scoorde hij elf maal. Zijn mooiste prestatie in het tricot van de Socceroos was de kwalificatie voor het WK 2006 in Duitsland. Onder aanvoering van captain Viduka en coach Guus Hiddink kwalificeerde het land zich voor de eerste keer in 32 jaar voor het Wereldkampioenschap. Samen met Tim Cahill en Harry Kewell, de twee andere Australische Premier League-sterren, reikte het land tot de laatste zestien waarin de latere wereldkampioen Italië het land pas in de allerlaatste seconden op de knieën kreeg. Hier was een penalty van Francesco Totti voor nodig.
