Het Oranjeshirt van 1988: “We lijken net goudvissen”

Onvergetelijke EK-Voetbalverhalen van gastschrijvers
Jaap Urban en het Oranjeshirt van 1988: “We lijken net goudvissen”

Verzamelingen zijn er in alle soorten maten. Maar of het nu postzegels, auto’s, grammofoonplaten of kunst betreft; meestal heeft de betreffende verzamelaar op z’n minst een kleine tic. Zo vergaat het mij ook. Mijn liefde voor voetbalshirts ontstond zo rond het einde van de jaren ’80. Het eerste shirt dat ik kocht, is nog steeds één van mijn pareltjes: het schitterende FC Barcelona shirt van het merk Meyba. Het was destijds bijzonder als je zo’n shirt op de kop wist te tikken. Het internet bestond nog niet (echt niet!) en sportwinkels verkochten maar heel af en toe een voetbalshirt. Niet zelden moest een reisje naar de hoofdstad worden gemaakt om een shirt te kopen.

Die charme is er inmiddels wel af. De verkoop van shirts heeft een enorme vlucht genomen. Iedere zichzelf respecterende voetbalcub verandert elk seizoen het ontwerp van het thuis- én uittenue om de omzet een flinke boost te geven. En niet zonder succes: de Engelse Premier Leagueclubs verkochten dit seizoen gezamenlijk naar schatting zo’n vier miljoen shirts, ongeveer twee keer zoveel als bijvoorbeeld de Duitse Bundesligaclubs. Met gemiddelde prijzen van 50 tot 70 euro per shirt en het feit dat er ook nog dikke contracten worden afgesloten met kledingsponsors is een rekensom eenvoudig gemaakt. Clubs verdienen duizelingwekkende bedragen aan de verkoop van shirts. Daarom wordt de lancering van een nieuw shirts tegenwoordig vergezeld van een uitgebreide reclame­campagne. Niemand mag het laatste revolutionaire ontwerp missen!

Van de hype weer terug naar de jaren ’80. Voetbalshirts waren nog gewoon voetbalshirts. De voetballers speelden er hun wedstrijd in en dat was het. Niemand die er aan dacht om extra shirts te produceren om deze in de winkels te verkopen. In die tijd werd het Europees Kampioenschap van 1988 gespeeld. In de jaren daarvoor speelde oranje in een shirt dat gewoon oranje was. Alleen de broek was van kleur veranderd, van zwart naar wit. Wat Adidas dat jaar bezielde, weet nog steeds niemand, maar het Nederlands elftal verscheen op 12 juni 1988 in haar eerste EK wedstrijd tegen Rusland ineens in fletse oranje shirts met vlakjes die zich het beste laten omschrijven als vissenschubben. Het deed pijn aan de ogen. Waarschijnlijk verging het de spelers van Oranje net zo: de eerste wedstrijd ging roemloos verloren. Ruud Gullit zei achteraf over deze shirts: “Bij de Amsterdamse jeugd voetbalde ik altijd in heel strakke oude troep. Het was zo vaal, dat het er niet meer uitzag. Datzelfde idee had ik bij het Oranje-shirt dat we op het EK droegen.” En ook John van ’t Schip was er tijdens het EK in een interview met Harry Vermeegen duidelijk over: “We lijken net goudvissen zo, met van die schubben erop.” Maar toen de spelers er zelf eenmaal aan gewend waren, kreeg het shirt een positieve uitwerking. Alle tegenstanders waren dusdanig in de war dat Nederland haar eerste en tot op heden laatste grote internationale prijs kon binnenslepen.

Tegenwoordig is het shirt dat Oranje tijdens het EK van 1988 droeg een heus relikwie. Daar zijn voldoende redenen voor. In dit shirt behaalde Nederland zijn enige grote prijs, er werden slechts vijf wedstrijden in dit shirt gespeeld en het shirt werd niet gemaakt voor de verkoop. Hierdoor is het shirt heel erg schaars en wordt er, de sporadische keren dat het shirt wordt aangeboden via ebay, grif honderden euro’s voor betaald. Hoe meer ik me er in ben gaan verdiepen, hoe sterker de drang wordt dit shirt in mijn bezit te krijgen. Een nieuw doel om mijn verzameling completer te maken. Het is sterker dan mezelf…  

(Foto ANP Foundation)