Johan Hendrik (Hans) Kraay (14 oktober 1936 – 27 oktober 2017) verdedigde de kleuren van DOS, Feyenoord en wederom DOS. Daarnaast kwam de vader van Hans jr. tot acht interlands.
Hans Kraay sr. ziet het levenslicht in Utrecht. Het voetballen leert hij dan ook in de ‘Domstad’. Dit gaat zo goed dat hij al snel wordt opgemerkt door de scouts van DOS, een van de voorlopers van FC Utrecht. Door Oefening Sterk geworden was hij er verdediger van 1953 tot en met 1960. Hans maakte vanaf 1960 deel uit van Feyenoord. Ook kwam hij achtmaal uit voor het Nederlands elftal. Daarna zagen we senior terug als coach bij vele voetbalclubs. In 2017 kwam het trieste nieuws dat hij was overleden.
De totstandkoming van het eerste contract voor Hans ging anekdotisch. De slechts zeventienjarige Kraay was door zijn ouder gevraagd op te passen op de kinderen. Zijn ouders gingen een avondje naar de bioscoop. Toen de film was afgelopen bleek Hans inmiddels met een afvaardiging van DOS in een hotel te zitten. Al druk onderhandelend. Op advies van zijn vader besloot hij geen profcontract af te sluiten. Hiermee liep hij de wedstrijdpremies van 25 gulden mis en de vier gulden per training. Maar hij was een mooie club rijker!
Een bikkelharde en robuuste maar correcte verdediger. Het is een mooie typering van de voetballer Kraay sr. De Utrechtse stopperspil en kopfenomeen behoorde in de jaren vijftig en zestig tot de beste verdedigers van Nederland. Hij kwam dan ook tot acht interlands. Iets waar zijn zoon, Hans Kraay jr., niet op kan prat gaan. Verder was senior een gentleman en in de voetbaljungle en altijd welbespraakt.
Kraay groeide uit tot een vaste waarde bij DOS. De stopperspil speelde zich daarmee ook in het militair elftal en dus zelfs in ‘het grote’ Oranje. Toen hij ooit eens moest uit komen voor het militair elftal in Turkije ging dit ten koste van zijn club DOS. De KNVB had geweigerd om de wedstrijd van DOS tegen NOAD (Nooit Opgeven Altijd Doorgaan…) uit te stellen zodat Kraay afwezig was. De Utrechtse supporters van ‘De Gele Kanaries’ zongen daarom in koor “Moeder onze Kraay is weg, hij is naar Turkije gevlogen”. De wedstrijd eindigde in 3-3. Wat als..?
Tot acht interlands zou nestor Kraay komen. In 1957 debuteerde hij in het Nederlandse elftal tegen België. Deze wedstrijd werd met 5-2 door de Zuiderburen geworden. De rechtsback speelde acceptabel maar kon een nederlaag helaas niet voorkomen.
Een scorende speler was Kraay niet, getuige de hoeveelheid goals voor DOS: nul komma nul. Wel kwam hij tot 155 wedstrijden en won hij met zijn team makkers de landstitel in 1958. Spits Tonny van der Linden was degene die DOS het Landskampioenschap bezorgde. Maar dit resultaat kwam ook door de goede leiding van trainer Pepi Gruber. Hans deed het ook zo goed dat Feijenoord hem in 1961 overhaalde om in Rotterdam te komen spelen.
DOS kon de financiële verwachtingen van spelers als Van der Linden en Kraay niet meer waar maken. De reden dat beide twee jaar eerder al hadden verzocht op de transferlijst te worden geplaatst. Een kwart miljoen gulden was op dat moment echter te veel voor Feijenoord. Toen de vraagprijs was gezakt naar ‘slechts’ 65.000 gulden, hapten de Rotterdammers toe.
Toeval of niet, het clublied van Feyenoord is ook sinds 1961 ingevoerd. Onder de muziek van “Hand in Hand kameraden” zou Kraay zeven seizoenen op komen draven. Het werden mooie jaren! Met Feijenoord vierde hij zijn tweede landstitel in 1962. In 1963 reisden circa 3000 supporters met twee schepen, en nog duizenden met auto of trein, naar Lissabon om Feyenoord een Europacupwedstrijd te zien spelen tegen Benfica. Bij een gemiddelde Europese uitwedstrijd reizen er 1000 tot 2000 fans mee maar in 1996 gingen bijna 15.000 supporters mee toen Feyenoord een wedstrijd speelde tegen het Duitse Borussia Mönchengladbach.
In 1965 behaalde Feyenoord zelfs voor het eerst in zijn historie de dubbel (landskampioen en bekerwinnaar). Na 192 wedstrijden en twee goals besloot Kraay in 1968 weer terug te keren naar DOS te Utrecht. De Rotterdammers lieten hem transfervrij gaan. Al tijdens zijn voetbalcarrière ging Hans in 1968 coachen bij D.F.C. De amateurclub waar in 1972 FC Dordrecht uit voortkwam. Van 1968-1970 kwam Hans sr. nog achtienmaal in actie, zonder te scoren. Toen was het tijd om te stoppen.
Na zijn actieve carrière als voetballer ging Kraay sr. als trainer aan de slag bij onder meer Ajax, PSV en Feyenoord. Leiding geven aan de traditionele top drie, dat hebben weinig trainers op hun cv staan… Kraay sr. was de eerste. Iets wat verder alleen (bondscoach) Ronald Koeman is gelukt. Als technisch manager werd Kraay kampioen met PSV (1985 en 1986). Met AZ’67 won hij in 1978 de KNVB-beker.
Na zijn actieve jaren als speler en trainer was hij actief als onder meer analyticus en verslaggever. Ook was Kraay te zien in inleidende filmpjes van het computerspel Competitie Manager 97/98 van softwareontwikkelaar Davilex. Hij werkte daarnaast bij RTL waar hij samen met Johan Derksen sprak over het buitenlandse voetbal. Na onenigheden met Derksen en presentator Wilfred Genee stopte Hans Kraay sr. als analist. Sindsdien vertoonde hij zich nog zelden op tv.
81 jaar oud was nestor Hans Kraay sr. toen hij in Tiel overleed. Drie maanden later dan dat zijn vrouw was heen gegaan. Het Nederlandse voetbal was een markante man verloren.
(Foto: ANP – Jacques Klok)