Giovanni ‘Gianni’ Rivera (18 augustus 1943) was een Italiaanse spelmaker en icoon van AC Milan. De middenvelder speelde maar liefst negentien seizoenen voor I Rossoneri en greep met de club prijs na prijs. De Europa Cup I, Wereldbeker voor Clubs en enkele landstitels zijn hiervan de fraaisten. Ook is Rivera de eerste Italiaan die de Gouden Bal mocht ontvangen.
Jeugd en begin
In de zomer van 1943 zag Gianni Rivera, zoon van een spoorwegmedewerker, het levenslicht. Zijn wieg stond in Alesssandria, een stadje ongeveer honderd kilometer ten zuidwesten van Milaan. Op dertienjarige leeftijd nam Alessandria Calcio 1912 het begenadigde talent op in de jeugdopleiding. Zijn debuut in het eerste elftal én de hoogste Italiaanse voetbalafdeling volgde snel: op 2 juni 1959 mocht Rivera als vijftienjarige puber minuten maken in de wedstrijd tegen Internazionale, welke in een 1-1 gelijkspel eindigde.
Het technisch hart van AC Milan herkende het talent van Gianni en was er als de kippen bij om hem vast te leggen. De topclub zag in de jongeling een opvolger voor Juan Alberto Schiaffino. Gianni had het overigens aan Schiaffino te danken dat de transfer überhaupt doorging. De leiding van de Milaneze topclub had namelijk twijfels over het fysiek van de jeugdige spelmaker en hield te transfer bijna tegen. De transfer ging echter ‘gewoon’ door en direct na het ondertekenen van het contract verhuurde Milan de speler aan Alessandria. Hier speelde Gianni zijn eerste volledige seizoen in de Serie A.
Een rijzende ster in Milaan
Na een jaartje rijpen keerde Gianni op zijn zestiende terug bij AC Milan. Het debuut van Il Signorino (De kleine Gentlemen) in het shirt van AC Milan was voor het talent een bijzondere: op 18 september 1960 speelde hij mee in de bekerwedstrijd op bezoek bij zijn voormalig werkgever Alessandria; Milan wist met 3-5 te winnen. In de jaren die volgden groeide Gianni Rivera in rap tempo uit tot een onmisbare schakel in het succesvolle AC Milan van de jaren ’60. Zijn eerste grote prijs won hij in 1962: onder leiding van trainer en catenaccio-specialist Nereo Rocco werd de landstitel gegrepen met Gianni als het grote brein achter de aanvalsgolven van de Milanezen.
Grote successen
Het eerste grote Europese succes voor Gianni volgde in 1963. Met zijn technische bagage, creativiteit, uithoudingsvermogen en snelheid leidde Gianni zijn club naar de winst van de Europa Cup I. In de finale kreeg Benfica met 2-1 klop en Gianni was de voorbereider van beide treffers. Hierna volgden in 1967 de eerste Coppa Italia-winst en in 1968 voor de tweede maal de scudetto. Maar het allerbeste moest voor Rivera nog komen en dit kwam in 1969: Onder leiding van een sublieme Rivera veroverde AC Milan de wereld door de Europa Cup I en Wereldbeker voor Clubs te winnen. De beloning voor Rivera volgde in de vorm van de Gouden Bal, die de spelmaker eveneens in 1969 mocht ontvangen.
Ook in het nieuwe decennium volgden veel prijzen. De Europa Cup II werd in 1973 gepakt en het landskampioenschap in 1979. Een dieptepunt in zijn Milan-periode werd het tweeluik om de Europese Super Cup in 1973. De trotse Italianen verloren beide wedstrijden van Ajax. Het eerste duel, in Milaan, met 1-0 en het tweede duel met maar liefst 6-0.
Gianni Rivera besloot in de zomer van 1979 te stoppen met voetballen; hij kwam tot een totaal van 501 Serie A-wedstrijden waarin hij 122 maal wist te scoren. Na zijn actieve loopbaan werd Rivera directeur van AC Milan en ging later de politiek in.
Rivera als international
Rivera was van 1962 tot 1974 international van Italië en speelde in totaal 60 interlands waarin hij veertien doelpunten scoorde. Debuteren deed Rivera op 13 mei 1962 als negentienjarige jongen tegen België en zijn grootste succes met de nationale ploeg volgde in 1968 met het grijpen van de Europese titel. De finale tegen Joegoslavië moest Rivera echter missen vanwege een blessure.
Onder leiding van superster Rivera bereikte Italië in 1970 de finale van het WK in Mexico. De finale ging echter vrij kansloos verloren tegen het Brazilië van Pelé, dat met maar liefst 4-1 won. Maar wat vooral de geschiedenisboeken in ging was de halve finale tegen West-Duitsland. Deze ware trhiller, later omgedoopt tot The game of the Century, ging met 4-3 naar de Italianen, onder meer dankzij een briljante Rivera die de winnende treffer diep in de verlenging scoorde.
Afscheid van de nationale ploeg nam Rivera na het teleurstellend verlopen WK van 1974. Italië moest al na de groepsronde naar huis nadat Argentinië op doelsaldo de tweede werd achter Polen.