Edson Arantes do Nascimento ‘Pelé’ (23 oktober 1940 – 29 december 2022) kan met recht genoemd worden in de Top-vijf allerbeste voetballers ooit. De Braziliaan maakte tijdens zijn loopbaan meer dan duizend doelpunten en kroonde zich met zijn land drie keer tot wereldkampioen.
Pelé groeide tussen 1956 en 1977 uit tot een van de beste voetballers aller tijden. Hij speelde in zijn lange loopbaan achttien jaar voor Santos, kwam tot 1120 wedstrijden (inclusief oefenduels) en maakte 1087 goals. Hij werd 11 keer kampioen van São Paulo met Santos, won 8 landstitels en 5 nationale bekers. Tweemaal pakte Pelé de Copa Libertadores als beste van Zuid-Amerika. Ook werd hij met Brazilië drie maal beste van de wereld. Dan ben je er wel eentje!
In clubverband begon het voor Edson Arantes do Nascimento bij Santos FC, waar hij tussen 1956 en 1974 actief was. Pelé had leren voetballen op straat in een van de Favela’s in in Bauru. Een stadje waar Pelé’s vader Dondinho, eveneens profvoetballer, uitkwam voor de plaatselijke club. De bijnaam Pelé betekent lappenbal en verwijst naar het attribuut waarmee hij vanaf de wieg was opgegroeid. De jonge Braziliaan bleek al gauw enorm getalenteerd te zijn. Hij was al snel de betere van zijn leeftijdsgenoten en overklaste de gefrustreerde oudere jongens. Santos FC, de voormalige club van Pelé’s jeugdtrainer, trok uiteindelijk aan het langste eind en lijfde het supertalent in.
Zoals hij alleen de groten lukt, scoorde ‘Perla Negra’ meteen bij zijn debuut op het hoogste niveau. Veel opzienbarender is dat hij op dat moment slecht vijftien jaar jong was! In 1958 won hij zijn eerste prijs met Santos toen ze het Campeonato Paulista wonnen. Ook wel het staatskampioenschap van São Paulo genoemd. Hij scoorde 58 goals dat seizoen. Een record dat nog steeds fier overeind staat. In 1962 en 1963 won hij met Santos de Copa Libertadores tegen respectievelijk Peñarol en Boca Juniors. Ook won hij diezelfde jaren de intercontinentale beker tegen het Benfica Lissabon van Eusebio en AC Milan. Tegen Benfica scoorde Pelé zelfs een hattrick.
De Europese topclubs Real Madrid, Juventus en Manchester United begonnen zich te roeren. Ze wilden deze Samba-klasbak graag naar Europa halen. Zonder succes… Pelé zou uiteindelijk nooit op ons continent in clubverband uitkomen. Mede omdat de Braziliaanse regering er een figuurlijk stokje voor stak. Pelé bleef zijn eerste profclub trouw. Op 19 november 1969 scoorde hij zelfs in een wedstrijd tegen Vasco da Gama in het Maracanã zijn duizendste goal uit zijn carrière.
Volgens Pelé zelfde vervulde teamgenoot Coutinho een hoofdrol in zijn loopbaan. Samen met Coutinho vormde hij een erg productief aanvallersduo. Pelé zie hierover: “Ik moet hem bedanken voor 50 procent van de doelpunten die ik maakte voor Santos. Die goals kwamen er door onze een-tweetjes en omdat hij me goed kende”. Dit doet echter niets af aan de grootheid van Pelé. De man die uitblonk omdat hij tweebenig was en geregeld met een kopbal scoorde. Hij was technisch subliem, had een geweldige aanname (zowel met voeten als met de borst) en was een briljant spelverdeler. Ook kon hij in zijn hoogtijdagen de honderd meter in 11 seconden lopen en met hoogspringen de 1 meter 80 halen.
Achteraf tijdelijk stopte hij met voetballen in 1974 en alleen nog bij hoge uitzondering uit voor Santos. In 1975 maakte hij echter een comeback toen hij naar het buitenland ging om te spelen voor New York Cosmos. Toentertijd speelden hier meer bekende spelers. Ook Feyenoord Rotterdam had dat jaar tevergeefs geprobeerd Pelé te verleiden bij hen te komen spelen. Toen was het in 1971 echt basta. Na 56 wedstrijden waarin ‘O Rei’ nog eens 31 maal wist te scoren was het afscheid daar.
De Braziliaanse superster is de enige speler die drie keer wereldkampioen is geworden. Ook vormt hij samen met Uwe Seeler (1958-1970) en Miroslav Klose (2002-2014) het selecte gezelschap WK-gangers dat op vier toernooien scoorde. Pelé was in 1958 pas zeventien jaar toen hij zijn land naar de eerste wereldtitel leidde. Ondanks een knieblessure stonden zijn ploeggenoten erop dat het supertalent van Santos mee zou gaan naar Zweden. En ze krijgen gelijk. Eenmaal fit besliste Pelé de kwartfinale tegen Wales (1-0). Ook maakte hij een hattrick tegen Frankrijk (5-2). En sloot hij af met zijn legendarische goal in de finale tegen Zweden (5-2). Zie ook de beelden hieronder.
Het WK van 1962 in Chili liep echter uit op een grote teleurstelling. Pelé was inmiddels 21 jaar. Hij had een liesblessure maar zweeg daarover, om toch te kunnen spelen. In de eerste wedstrijd gaf Pelé een assist en scoorde zelf een prachtig doelpunt. Nadat hij de hele Mexicaanse verdediging had uitgespeeld, wist hij het net te vinden . In de volgende wedstrijd, drie dagen later tegen Tsjecho-Slowakije, schoot hij op de paal. Toen hij de terugkomende bal wilde opvangen en zijn been strekte, voelde hij iets knappen, en kon onmogelijk verder. Pelé kon niet meer spelen op dat toernooi. Garrincha werd de grote ster en topscorer van het toernooi, en Brazilië won zijn tweede wereldtitel.
Het WK van 1966 eindigde zo deprimerend dat Pelé aangaf niet weer op een WK te willen spelen. Vliegende tackles, schoppartijen, en natrappen. Het waren allemaal ingrediënten dat het Portugal van een andere wereldster, Eusebio toepaste. In een voetbaldis met extreem geweld moest Brazilië het hoofd buigen met 3-1. Pelé had het einde van de hoofdmaaltijd niet gehaald doordat hij geblesseerd het veld had moeten verlaten. ‘De Goddelijke kanaries’ waren na de groepsfase uitgeschakeld en moesten noodgedwongen naar huis.
In 1970 was het allemaal volledig anders. Pelé was op zijn bijna beste voetballeeftijd van 29 en excelleerde als vanouds. Ditmaal met de wereldtitel tot gevolg. Hij was als enige speler overgebleven van de gouden generatie die de WK’s van ’58 en ’62 hadden gewonnen. Wereldster Pelé leidde Brazilië naar de derde wereldtitel. Hij scoorde vier keer, waaronder één keer in de finale. En hij was bovendien de grote leider en regisseur van het legendarische elftal.
Was Edson Arantes do Nascimento ‘Pelé’ de allerbeste voetballer ooit? Over smaak valt niet te twisten. Generaties vergelijken is misschien niet terecht. Maar wat ons betreft staat deze Braziliaan wel in de Top 5. Eens?
Na zijn grandioze loopbaan werd Edson Arantes do Nascimento ‘Pelé’ een veel gevraagde gast. Dit bij winkelopeningen, TV-programma’s en congressen over de hele wereld. In 1995 werd Pelé benoemd tot buitengewoon minister van Sport in Brazilië. Ook werd hij ambassadeur van het voetbalmerk Pelé Sports. Gericht op functionele voetbalschoenen en een exclusieve kledinglijn. En daarnaast schreef hij enkele autobiografische boeken.
(Foto: Wikipedia)