Darius Mfana Temba Dhlomo (9 augustus 1931) is een Zuid-Afrikaans veelzijdig man. Bokser, entertainer, muzikant, vrouwenverslinder, gemeenteraadslid en voetballer, hij was het allemaal. Hij speelde voor Heracles en Vitesse.
Dhlomo speelde als voetballer bij de Baumann-ville City Blacks in Durban. Tevens was hij als bokser kampioen in het middengewicht van Natal, in zijn geboorteland. Het verhaal gaat dat hij zelfs tegen Nelson Mandela heeft gebokst.
Mandela zat toentertijd nog niet in de gevangen te Liis en daarom zagen deze twee elkaar vaak. Ze boksten dan met elkaar, maar hadden het ook over de vraag hoe ze een einde konden maken aan apartheid in hun eigen land. Ze spraken veel over hoe dat systeem te vervangen door een democratie.
Op 11 november 1958 kwam Darius aan in Nederland en ging bij Heracles Almelo spelen. Ook in Nederland bleef hij boksen en als prof bokste hij 14 partijen waarvan hij er 11 won, 2 verloor en 1 die onbeslist eindigde. De cultuurschok was groot voor Dhlomo. Hij kwam ineens tussen allemaal “blanke billen” terecht. Douchen met deze ‘blanken’ was iets wat voor hem zeer ongebruikelijk was, laat staan de voetbalhumor in de kleedkamer.. Naar verluidt kleedde Dhlomo zich daarom om in het ballenhok.
Bij Heracles, waar hij tot 1962 voetbalde, speelde hij ook samen met zijn landgenoot Steve Mokone. Tevens de man die hem ook had aanbevolen bij de club uit Almelo. Heracles was een club uit de provincie maar in opkomst, met een grote sponsor, textielfabriek Ten Kate als aanjager. Dhlomo werd gehaald als publiekstrekker. Hij was creatief en getruct, wat opzienbarend was in vergelijking met zijn ploeggenoten.
Het bleef een bijzondere combinatie: speelde de vrolijke onbezorgde Dhlomo de ene dag de sterren van de hemel door hard te werken, zijn medespelers vrij voor de keeper te zetten en het publiek te vermaken, zo sloeg hij de volgende dag zijn tegenstander knock-out in de boksring.
In 1959 liet linkshalf Dhlomo zich op eigen verzoek op de transferlijst plaatsen. Eerst leek het dat hier mee zijn voetballoopbaan zou eindigen maar uiteindelijk was Vitesse bereid de Zuid-Afrikaan in te lijven. Hierna speelde Dhlomo ook voor DHC Delft, HVV Tubantia en Enschedese Boys waar hij en met Abe Lenstra speelde die hem ook leerde schaatsen.
Dhlomo bleef na zijn sportloopbaan in Nederland en vestigde zich in Enschede. Hij kon als ANC-lid tot het einde van de apartheid niet terugkeren naar Zuid-Afrika en verkreeg ook de Nederlandse nationaliteit. Dhlomo was werkzaam als leraar en was tevens een verdienstelijk bluesmuzikant. Hij zat acht en een half jaar namens de Partij van de Arbeid in de gemeenteraad van Enschede.
In de film De Zwarte Meteoor vertolkte hij de rol van Steve Mokone.
(Foto: ANP – Ben Hansen)