Bernard ‘Bajdo’ Vukas (1 mei 1927 – 4 april 1983) was een Kroatische vleugelspits die in 2000 werd uitgeroepen tot de beste voetballer uit Kroatië van de twintigste eeuw. De aanvaller stond bekend om zijn weergaloze dribbels en doelgerichtheid. Het grootste gedeelte van zijn carrière speelde hij voor Hajduk Split. Interlands verzamelde Vukas voor het voormalig Joegoslavië.
In Kroatië is Vukas wat Johan Cruijff in Nederland is: een legende. Zo werd op 4 april 2013 uitgebreid stil gestaan bij Vukas, op die dag precies dertig jaar terug overleden. Het verhaal van de voetballer Vukas begon in 1938. De negenjarige Vukas meldt zich aan bij HŠK Concordia Zagreb en valt al snel op met zijn talent. Na een korte periode bij NK Zagreb vertrok Vukas in 1947 naar Hajduk Split. De inmiddels twintigjarige dribbelaar werd in Zagreb opgezocht door afgevaardigden van de universiteit in Split, die hem moesten overhalen om de overstap te maken. Uiteraard in opdracht van Hajduk. Met het aanbieden van onder meer een opleiding en een baan voor zijn vader (hij was onderwijzer), werden enkele eisen van de getalenteerde buitenspeler ingewilligd en besloot hij te verhuizen naar de havenstad.
Naast een maatschappelijk verantwoorde keus bleek de overstap ook een sportieve schot in de roos. Vukas groeide in Split uit tot een absolute sterspeler en één van de beste voetballers van zijn generatie. Toch was het voor Vukas wennen in Split, zo liet hij eens weten. “Ik had het gevoel dat ik er niet helemaal bij hoorde in Split. Ik vraag me af of ze me sowieso wel hadden geaccepteerd als ik niet zo goed was geworden”, aldus de linksbuiten in de Kroatische media. De fans hadden echter niets te klagen met Vukas en liepen al snel met hem weg. Onder leiding van de vedette werd Hajduk in 1950, 1952 en 1955 landskampioen van Joegoslavië, waarvan de eerste ongeslagen. In 1955 werd hij met twintig doelpunten topscorer van de competitie en werd hij uitgeroepen tot Europees voetballer van het Jaar.
Vukas demonstreerde zijn klasse ook in enkele galawedstrijden. In 1953 maakte hij deel uit van het ‘Rest van de Wereld-sterrenelftal’ dat het moest opnemen tegen Engeland op Wembley. Ter ere van het negentigjarige jubileum van de Engelse voetbalbond werd deze wedstrijd georganiseerd. Naast Vukas deed onder meer ook Ladislav Kubala mee met het wereldelftal. Met twee treffers en een versierde strafschop was Vukas de grote gangmaker van het team, die tegen de Engelsen uiteindelijk 4-4 speelden. Twee jaar later deed hij wederom mee met een geselecteerd sterrenelftal, ditmaal om de 75ste verjaardag van de Ierse voetbalbond te vieren. In Belfast werd het team met de beste elf uit Groot-Brittannië met 4-1 verslagen door de ‘UEFA XL’ en opnieuw was Vukas de grote ster: hij scoorde driemaal. In beide wedstrijden deed overigens ook doelman en Vukas’ ploeggenoot Vladimir Beara mee, de andere ster uit het Hajduk van de jaren ’50.
Na ruim zeshonderd wedstrijden en meer dan driehonderd doelpunten trok Vukas in 1957 de deur in Split achter zich dicht en vertrok hij naar Bologna. Zijn twee seizoenen in Italië liepen echter uit op een teleurstelling. Door ziekte kon hij zijn fantastische vorm nimmer etaleren en kwam hij niet verder dan twee doelpunten in 45 wedstrijden. De inmiddels 32-jarige vedette keerde in 1959 terug in Split, maar zijn stempel kon hij niet meer drukken. Toch bleef hij nog vier seizoenen hangen aan de Adriatische zee, waarna hij in 1963 emigreerde naar Oostenrijk. Hier voetbalde hij vier jaren voor SK Austria Klagenfurt, Grazer AK en Kapfenberger SV. Daarna keerde hij wederom terug in Split, waar hij nog één jaar zou spelen voor Hajduk. Op zijn 41ste hing Vukas de voetbalschoenen aan de wilgen.
Na zijn carrière ging Vukas weer wonen in zijn geboortestad Zagreb. In 1983 overleed hij op slechts 55-jarige leeftijd. De voormalig superster werd in de jaren daarna erkend als één van de beste Joegoslavische voetballers ooit en na het ontstaan van de republiek Kroatië in 1991 werd hij al snel gezien als de allerbeste ooit van Kroatië. Dit laatste werd in 2000 in een formeel jasje gegoten met de uitroeping tot de beste Kroatische voetballer van de twintigste eeuw.
(Foto: Wikipedia)